Ο Κώστας Λαμπρούλης μιλά στον onlarissa.gr: «Η τέχνη θα βγει κερδισμένη… οι καλλιτέχνες δεν ξέρω…»

Ο Κώστας Λαμπρούλης, σκηνοθέτης και Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Συνεργείου Μουσικού Θεάτρου “ΣΜουΘ” μας μιλά για την επομένη του πολιτισμού. Αυτό που ζούμε το χαρακτηρίζει ένα σεισμό που θα οδηγήσει σε νέες μορφές έκφρασης και μας παρακινεί να μην φοβόμαστε τις αλλαγές στην τέχνη. Εξηγεί τι συμβαίνει με τα ευρωπαϊκά προγράμματα και τη θέση της Commission και για το πώς ο ίδιος και το ΣΜουΘ σχεδιάζουν τις επόμενες δράσεις τους. Αναφέρεται στο πώς η τέχνη σε περιόδους κρίσης ανθίζει και προβληματίζεται για τις digital εφαρμογές που θα βοηθήσουν μεν, αλλά δεν μπορούν να αποτελέσουν τη λύση. Εντοπίζει τις νέες εικόνες της καλλιτεχνικής έκφρασης και αισιοδοξεί ότι θα τα καταφέρουμε και σε λίγο καιρό θα ξαναβρεθούμε να γιορτάζουμε την τέχνη αγκαλιά.

||| ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ Εύη Μποτσαροπούλου

«Η πανδημία είναι ένας καλλιτεχνικός σεισμός» λέει ο Κώστας Λαμπρούλης:

Είμαι αισιόδοξος άνθρωπος… θα είναι σίγουρα μια χρονιά διαφορετική που θα μας ταλαιπωρήσει αλλά πιστεύω ότι θα βγούμε πιο δυνατοί. Όλο αυτό κάποια στιγμή θα τελειώσει, θα μας μείνει όμως η μνήμη και η εμπειρία.

Στην πραγματικότητα αυτό που ζήσαμε και συνεχίζουμε να ζούμε είναι ένας σεισμός που δημιούργησε πολλές ρωγμές, αλλά μέσα από τις ρωγμές αυτές θα γεννηθούν καινούργια πράγματα. Θα ζήσουμε μεγάλες καινοτομίες στον τρόπο της καλλιτεχνικής έκφρασης. Και οι πιο ευρηματικοί καλλιτέχνες αυτή τη στιγμή δεν τον ξέρουν τον τρόπο και δεν μπορούν να τον φανταστούν… αλλά μετά από λίγο καιρό θα αρχίσουμε να κάνουμε τις συνδέσεις και θα βρίσκουμε πως κάτι «έδωσε» κάτι άλλο και αυτό με τη σειρά του κάτι άλλο και πάει λέγοντας.

Δεν θα πρέπει να τρομάζουμε για το αν η τέχνη θα είναι και κατά πόσο διαφορετική… ακόμη και να είναι, οι κλασικές παραστατικές τέχνες δεν θα χαθούν, όπως δεν χάθηκαν τόσους αιώνες με πολέμους και φυσικές καταστροφές. Θα είναι φυσικά δύσκολο να επανέλθουμε, αλλά η πολιτιστική παραγωγή θα εξελιχθεί παράλληλα με την εξέλιξη της ζωής. Και θα υπάρξουν ξανά φεστιβάλ και θέατρα που θα λειτουργούν κανονικά.

Δεν θέλω να σκέφτομαι ότι δεν θα ξαναβρεθούμε να γιορτάσουμε την τέχνη αγκαλιά… πιστεύω πως αν σήμερα μας λέγαν ότι βρέθηκε το εμβόλιο, θα ήμασταν όλοι έξω σε ένα τεράστιο πάρτι με μουσικές και αγκαλιές.

Τι λέει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή

Όσον αφορά τα ευρωπαϊκά προγράμματα, θα επισπευτούν οι διαδικασίες για τις εγκρίσεις των προγραμμάτων ώστε να φτάσουν πιο γρήγορα τα χρήματα στους φορείς. Ήδη υπάρχει ενημέρωση από τους αρμόδιους φορείς για δικαιολόγηση χαμένων πόρων για project που δεν υλοποιήθηκαν και παράλληλα δίνονται παρατάσεις σε προθεσμίες για διάφορες προγραμματισμένες δράσεις. Όλο αυτό δημιουργεί μια ελαστικότητα… Ό,τι υποσχέθηκε η Commission θεωρώ πως θα υλοποιηθεί και μάλιστα και πιο άμεσα από όσο υπολογίζουμε. Το θέμα τώρα είναι όλοι εμείς οι φορείς να βρούμε τον τρόπο να υλοποιήσουμε τις δράσεις μας εργαστηριακού ή παραστατικού τύπου. Αναμένεται να ανακοινωθούν άμεσα στοχευμένα προγράμματα ειδικά για αυτή την περίοδο… Θα ακολουθήσει μια περίοδος διαλόγου, επικοινωνίας, συσπείρωσης και αλληλεγγύης.

Χρειάζονται δύο για να έχουμε αποτέλεσμα…

Εμείς στο ΣΜουΘ αρχίσαμε ήδη να επεξεργαζόμαστε τις πρωτοβουλίες που θα πάρουμε… σε ανεπίσημο στάδιο ακόμη… βρισκόμαστε σε ένα διαρκές brain storming, αλλά το τι θα γίνει δεν εξαρτάται μόνο από μας, εξαρτάται και από την τοπική κοινωνία. Εμείς ψάχνουμε νέες φόρμουλες για το πώς θα γίνει το Φεστιβάλ Παραστατικών Τεχνών για παράδειγμα τον Σεπτέμβριο, αλλά αυτό εξαρτάται και από το πόσο έτοιμο θα είναι το κοινό, αλλά και από τη Δημοτική Αρχή, καθώς το συγκεκριμένο φεστιβάλ είναι Φεστιβάλ του Δήμου… οπότε εξαρτάται και από το αν ο Δήμος θέλει να το υλοποιήσει…. “It takes two to tango”….

Αλλά θα πρέπει να βλέπουμε τα πράγματα πιο σφαιρικά και όχι μόνο τοπικιστικά… μην ξεχνάμε ότι έχουν ακυρωθεί τεράστιες διοργανώσεις όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες για παράδειγμα… με ότι αυτό συνεπάγεται… Αλλά πάντα υπάρχουν και θα υπάρχουν τρόποι… Θυμίζω ένα Φεστιβάλ Μουσικής που έγινε πρόσφατα στη Δανία, στο οποίο οι μουσικοί έπαιζαν live σε stage και οι θεατές το παρακολουθούσαν από τα αυτοκίνητά τους που είχαν συγκεντρωθεί… κάτι σαν ένα νέο είδος drive in festival… Το σπουδαίο σε αυτή την πρωτοβουλία ήταν ότι βρέθηκε τρόπος οι θεατές να συμμετέχουν στο καλλιτεχνικό δρώμενο!

Ο πολιτισμός δεν υπήρξε ποτέ πολυτέλεια και δεν είναι πολυτέλεια και σε αυτή την περίοδο

Η τέχνη θα βγει κερδισμένη

Ο πολιτισμός δεν υπήρξε ποτέ πολυτέλεια και δεν είναι πολυτέλεια και σε αυτή την περίοδο. Οι τέχνες βέβαια σε μια σταθερή και ακμάζουσα οικονομία ανθίζουν περισσότερο… αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι μεγάλες κρίσεις πάντα συμβάλουν και τροφοδοτούν την καλλιτεχνική έκφραση. Είναι τόσο δυνατές οι εικόνες που οδηγούν πάντα σε νέες τάσεις στην τέχνη που την πάνε παρακάτω… Η τέχνη θα βγει κερδισμένη… οι καλλιτέχνες δεν ξέρω τι θα κάνουμε ενδιαμέσως….

Είναι το digital η απάντηση που ψάχνουμε;

Όσον αφορά στα digital μέσα, ήμουν πάντα υπέρ της χρήσης των νέων μέσων και της τεχνολογίας και πάντα προσπαθώ να τα εντάξω στη δημιουργία μου… αλλά το digital αυτή την περίοδο δεν η απάντηση στο πρόβλημα, ούτε η λύση… Οι παραστατικές τέχνες – το θέατρο, ο χορός κτλ – χρειάζονται πάντα τους θεατές. Αν λείπει το ζωντανό κοινό, περνάμε σε άλλες μορφές τέχνης… στις οπτικοακουστικές. Μια παράσταση όταν δεν έχει ζωντανό κοινό, χάνεται η αμεσότητα και η αλληλεπίδραση που τη χαρακτηρίζει… αυτό που βλέπεις δεν θα είναι ποτέ το ίδιο… γιατί θα το βλέπεις από μια και μόνο οπτική που τη διάλεξε κάποιος άλλος.

Το digital θα διευκολύνει εννοείται αυτή την περίοδο, αλλά δεν είναι η λύση. Είναι βέβαιο ότι θα υπάρξει μια στροφή στην τεχνολογία… ο φόβος θα επιταχύνει αυτή τη διαδικασία, καθώς η χρήση της τεχνολογίας θα δημιουργήσει την απαραίτητη απόσταση ασφαλείας… όμως εξαρτάται και από τον καθένα προσωπικά. Εγώ, για παράδειγμα, θα πάω σε ένα φεστιβάλ όταν γίνει… καταρχήν γιατί εμπιστεύομαι την πολιτεία που μου εγγυάται την ασφάλεια μου, όπως την εμπιστεύτηκα και όταν μου είπε να μείνω σπίτι.

Τι θα γίνει όμως με την προσβασιμότητα; Τι θα γίνει για όσους ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες; Πώς θα βρούμε τρόπους να τους εξασφαλίσουμε την πρόσβαση; Για μένα αυτά ήταν και παραμένουν τα κρίσιμα ερωτήματα για τον πολιτισμό….

Social media και 4 εκατομμύρια καλλιτέχνες στην Ευρώπη προβληματίζουν τον κ. Λαμπρούλη:

Επίσης, το θέμα δεν είναι μόνο να ανοίξουν τα θέατρα και τα μπαλέτα… Στην Ευρώπη (αν δεν κάνω λάθος) οι επαγγελματίες του πολιτισμού είναι 8,6 εκατομμύρια και εξ αυτών 1,2 εκατομμύρια είναι μόνο οι καλλιτέχνες των παραστατικών τεχνών, χωρίς τους μουσικούς. Οι καμπάνιες στήριξης των καλλιτεχνών στα social media δε με βρίσκουν απόλυτα σύμφωνο… τις υποστηρίζω μεν, αλλά δεν τις ασπάζομαι… θα ήταν διαφορετικά αν δημιουργούνταν μια πρωτοβουλία κεντρική σε εθνικό ή σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Μέχρι στιγμής στην Ελλάδα, έχουμε τρεις ξεχωριστές καμπάνιες που κυριαρχεί το αίτημα να υπάρξουν άμεσες κρατικές παρεμβάσεις και προτάσεις… και αναρωτιέμαι «γιατί να μην είμαστε εμείς που να κάνουμε τις προτάσεις;»… με ενοχλεί το πόσο εύκολα πετάμε το γάντι…

Ποια θα είναι η εικόνα σύμβολο της περιόδου αυτής:

Όταν κάποια στιγμή μια curator μου είπε ότι η πιο ισχυρή εικαστική εικόνα του 21^ου αιώνα ήταν οι δίδυμοι πύργοι, είχα φρικάρει… τώρα το καταλαβαίνω λίγο περισσότερο…

Οπότε, μάλλον τα γάντια και οι μάσκες θα γίνουν καλλιτεχνικές εικόνες και σύμβολα αυτής της περιόδου… γιατί συμβολίζουν ιστορικές στιγμές της ανθρωπότητας, ειδικά του δυτικού κόσμου που δεν θα μπορούσε να διανοηθεί ποτέ μια τέτοιου είδους εξέλιξη….