Το γιαούρτι και η πέτσα

Τα όσα συμβαίνουν πλέον σε ολόκληρο τον πλανήτη δεν χωρούν καμία αμφιβολία: παρακολουθούμε σε ενεστώτα διαρκείας , -με ότι αυτό συνεπάγεται στο πλαίσιο της καθημερινής ανάλυσης των γεγονότων-, μια αλλαγή κεφαλαίου της παγκόσμιας ιστορίας.

Οι δυνάμεις του λαϊκισμού και τους εξτρεμισμού, εκμεταλλευόμενες τα αδιέξοδα που δημιουργεί το σύστημα της οικονομικής παγκοσμιοποίησης, δείχνουν τα δόντια τους. Από την Αμερική μέχρι την Ευρώπη, τα κοινά χαρακτηριστικά των όσων συμβαίνουν στο υπόστρωμα των κοινωνιών, και οι εκφράσεις τους στις εκλογικές διαδικασίες είναι πλέον περισσότερα, απ’ ότι οι διαφορές τους.

Το περιγράφει θαυμάσια, σε ένα άρθρο του ο Γιάννης Βούλγαρης, στα χθεσινά ΝΕΑ, με αφορμή τα γεγονότα στο Παρίσι:

«Η γαλλική κρίση δεν είναι παρά μια ακόμα εθνική εκδήλωση της διάχυτης κοινωνικής δυσφορίας που διατρέχει τις δυτικές κοινωνίες και ξεσπάμε διάφορες μορφές από χώρα σε χώρα. Οι παρατεταμένες συζητήσεις για τις αιτίες του φαινομένου συνοψίζονται πια σε έναν κοινό ερμηνευτικό πυρήνα. Περιλαμβάνει οικονομικές-κοινωνικές αιτίες με αναφορά στη μισθολογική καθήλωση των λαϊκών στρωμάτων, στην εκτίναξη του πλούτου των πολύ πλουσίων (κυρίως στις ΗΠΑ και λιγότερο στην Ευρώπη). Περιλαμβάνει επίσης πολιτισμικές αιτίες με επίκεντρο την «πολιτισμική ανασφάλεια» που προκαλεί η αποδυνάμωση των παραδοσιακών ταυτοτήτων, πρωτίστως της εθνικής, ο φόβος για τη μετανάστευση, η αποξένωση από το νέο τεχνολογικό περιβάλλον της καθημερινής ζωής. Περιλαμβάνει, τέλος, τον ρόλο των social media με όλες τις αμφιλεγόμενες αλλαγές στην πολιτική επικοινωνία και την κοινωνική ψυχολογία που έχουν επιφέρει».

Η «κοινωνική δυσφορία» στην οποία αναφέρεται ο Βούλγαρης, προσλαμβάνει το χαρακτηριστικό του «μίσους» στις εκδηλώσεις της οργής. Ετερόκλητες πολιτικές δυνάμεις, που βρίσκονται στον αντίποδα των ιδεολογικών ρευμάτων, συνασπίζονται στους δρόμους της αμφισβήτησης. «Σε μια ατάκα που πλέον έχει αναπαραχθεί παντού στη Γαλλία, ένας διαδηλωτής παρατηρεί ότι “ο πρόεδρος μιλάει για το τέλος του κόσμου, ενώ εμείς για το τέλος του μήνα. (Μιχάλης Μήτσου, ΤΟ ΒΗΜΑ).

Δεν έχει καμία σημασία αν ο φόρος στα καύσιμα ίσως να είναι μονόδρομος για την αντιμετώπιση του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής, που απειλεί πλέον την ανθρωπότητα στο σύνολό της. Κάποιοι, οι πολλοί, οι ξεκομμένοι από τα μεγάλα αστικά κέντρα, δεν μπορούν να σκεφτούν το τέλος του μήνα, θα σκεφτούν το τέλος του κόσμου και μάλιστα την ώρα που οι ίδιοι οι ηγέτες φαίνεται πως ευνοούν τον πλούτο; Οργή και αγανάκτηση.

Το παραδοσιακό δίπολο Δεξιά-Αριστερά, -με τις σοσιαλδημοκρατικές θεωρίες να έχουν εκμηδενιστεί στην πράξη, ψάχνοντας απεγνωσμένα για επαναταυτοποίηση, φαίνεται πως καταρρέει, αφού έχει πρακτικό πρόβλημα αφήγησης. Ανοίγει ο δρόμος για τα άκρα. Η Μέρκελ, σε μια κίνηση ψυχρού πολιτικού ρεαλισμού αποφεύγει, όχι μόνο να χρεωθεί μια ήττα στις ερχόμενες εκλογές, μα πολύ περισσότερο, να χρεωθεί η ίδια προσωπικά την άνοδο της ακροδεξιάς. Ο Μακρόν οπισθοχωρεί. Την Τρίτη στη Βρετανία είναι η κρίσιμη ψηφοφορία για το Brexit. Στις αρχές της εβδομάδας οι 19 υπουργοί Οικονομικών της Ευρωζώνης συζητούσαν κοντά 20 ώρες(!) για τις μεταρρυθμίσεις που πρέπει να δρομολογηθούν στην ΕΕ. Στην Ιταλία η κατάσταση μοιάζει με κινούμενη βόμβα.

Πριν τέσσερα περίπου χρόνια, ο Αλέξης Τσίπρας έθεσε εξ αρχής την δική του πολιτική πλατφόρμα, έχοντας συνεταιριστεί δημόσια με τον Πάνο Καμμένο χωρίς κανέναν ενδοιασμό: «Ή εμείς ή αυτοί». Ποιοι είναι όμως «αυτοί» και ποιοι «εμείς»; Ακουμπώντας πάνω στο κύμα της ελληνικής οργής για τις εγκληματικές ευθύνες του πολιτικού συστήματος της Μεταπολίτευσης, και έχοντας αυτό ριζοσπαστικοποιηθεί στην πλατεία Συντάγματος, έδωσε το δικό του πολιτικό στίγμα. Στη συνέχεια το πήγε ένα βήμα παραπέρα: «Ή τους τελειώνουμε ή μας τελειώνουν». Κατέληξε πριν λίγες μέρες, αφουγκραζόμενος τους πανευρωπαϊκούς δρόμους της οργής, λέγοντας «ή με τις ελίτ ή με τον λαό». Εδώ κάπου γελάνε! Για ποιες «ελληνικές ελίτ» μιλάει ακριβώς;

Δεν έχει σημασία. Σημασία έχει να χαϊδεύεις το ένστικτο του ψηφοφόρου. Να είσαι ένα με αυτόν. Να μην φοράς γραβάτα. Ο στόχος είναι η τακτοποίηση των ψηφοφόρων για τη δημιουργία κομματικού στρατού. Συμβάσεις, δημόσιο, προσλήψεις, επιδόματα. Ο στόχος είναι η επόμενη μέρα. Δεν έχει τόσο μεγάλη σημασία αν ο Τσίπρας ηττηθεί στις επόμενες εκλογές. Σημασία έχουν οι μεθεπόμενες. Ο πολιτικός που δεν είχε κανένα πρόβλημα να «αδειάσει» τον Αλέκο Αλαβάνο, να αντισταθεί στο αποτέλεσμα του δικού του δημοψηφίσματος-παρωδία, να αφήσει στον δρόμο της διαδρομής τον Γιάννη με ένα «ν», να ξεμπερδεύει με τους Λαφαζάνηδες και την Κωνσταντοπούλου, είναι προφανές πως θέλει να εκφράσει το «βαθύ ΠΑΣΟΚ». Τον μέσο Έλληνα.

Ποια ώρα όμως; Την ώρα που σε ολόκληρο τον κόσμο έχουμε την αναβίωση του «εθνικού», ενώ ο πλανήτης χρειάζεται επειγόντως την παγκόσμια συνεργασία, την ώρα αυτή στην χώρα μας κινούμαστε με γνώμονα την πολιτική επιβίωση των κυβερνόντων. Αναβιώνουν τα φαντάσματα του εμφυλίου, διαιρούν τον λαό, μοιράζουν ψεύτικες ελπίδες. Κάθονται αναπαυτικά στις γλυκές καρέκλες της εξουσίας και φαντασιώνονται τα κίτρινα γιλέκα.

Από την απέναντι πλευρά, ο Μητσοτάκης επιλέγει τον συμβιβασμό με τις βαθιές συντηρητικές δυνάμεις, στοχεύοντας καθαρά στην ανάληψη της εξουσίας. Ξέρει πως αυτή τη στιγμή, στα δεξιά του δεν απειλείται από τις γραφικότητες. Ακόμα και αν πετύχει όμως τον στόχο του, η σύγκρουση δεν θα αργήσει. Θέλει δεν θέλει θα αναμετρηθεί με το βαθύ κομματικό κατεστημένο, γέννημα-θρέμμα άλλωστε του οποίου είναι και ο ίδιος. Επιχειρεί λοιπόν από τώρα άνοιγμα στο κέντρο, θέλοντας να μην αφήσει σε καμία περίπτωση προνομιακό χώρο στον Τσίπρα, χτίζοντας, ταυτόχρονα, τις απαραίτητες κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες.

Και οι δυο σημερινοί πρωταγωνιστές του πολιτικού σκηνικού κινούνται με ορίζοντα την επόμενη μέρα. Οι τεκτονικές αλλαγές σε ολόκληρο τον κόσμο, επηρεάζουν τη χώρα μας, όπως η πέτσα το γιαούρτι.  Το επόμενο δράμα θα παιχθεί μετά τις εκλογές…

Λευτέρης Παπαστεργίου