Δημοψήφισμα… για δύο

Μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος του δημοψηφίσματος στην ΠΓΔΜ και οι δύο αντίπαλες πλευρές έσπευσαν να ανακοινώσουν την νίκη τους. Η αλήθεια όμως είναι ότι ο Ζόραν Ζάεφ υπέστη μια τεράστια πολιτική ήττα.

Μπορεί η επικράτηση του «ναι» να ήταν σαρωτική αλλά η συμμετοχή απογοητευτική. Ενδεικτικά στις κάλπες προσήλθε το 36% του πληθυσμού, ενώ ήταν απαραίτητη η προσέλευση τουλάχιστον του 50% για να είναι τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος έγκυρα. Και μπορεί ο Ζόραν Ζάεφ να χρυσώνει το χάπι και να μιλάει για συμβουλευτικό δημοψήφισμα, αυτό όμως δεν αναιρεί το γεγονός ότι 2 στους 3 κατοίκους της ΠΓΔΜ αποδοκιμάζει τη συμφωνία.

Το κλειδί για την κατανόηση της κατάστασης είναι η αποκρυστάλλωση των λόγων που η σιωπηλή αποδοκιμασία επικράτησε. Σίγουρα υπάρχουν πολλαπλοί λόγοι. Η παρέλαση των ξένων αξιωματούχων είναι πολύ πιθανό να είχε τα αντίθετα αποτελέσματα από το αναμενόμενα. Ενδεχομένως να υπήρχε εμπλοκή της Ρωσίας με στοχευμένες επιχειρήσεις παραπληροφόρησης.

Ωστόσο, κατά τη δικιά μου εκτίμηση, ο κύριος λόγος είναι ένας. Η Συμφωνία των Πρεσπών παραχωρούσε στους σκοπιανούς τη συντριπτική πλειοψηφία  των απαιτήσεων τους. Ωστόσο η επιθυμία τους ήταν να πάρουν να πάντα, ήτοι το όνομα, το οποίο ήταν και το μόνο σημείο που δεν υπέκυψε η ελληνική πλευρά στις απαιτήσεις τους.

Στις διεθνείς σχέσεις υπάρχει το δόγμα του κατευνασμού. Αυτό μας λέει ότι ένα κράτος λιγότερο ισχυρό υποχωρεί επιλεκτικά στις απαιτήσεις ενός ισχυρότερου κράτους προκειμένου να κατευνάσει την επιθετικότητα του. Το ιστορικό παράδειγμα μας δείχνει ότι αυτό σχεδόν ποτέ δεν έγινε, γιατί όπως λέει και το λαϊκό ρητό «τρώγοντας έρχεται η όρεξη».

Αυτό είναι που βιώσαμε. Οι βόρειοι γείτονες είδαν μια ελληνική πλευρά να πασχίζει να τους δώσει τη συντριπτική πλειοψηφία όσων ζητάνε, την καλύτερη συμφωνία που θα μπορούσαν να πάρουν, γιατί είναι εθνικά επιζήμια για την Ελλάδα, προκειμένου να κλείσει το σκοπιανό παρέχοντας μια σανίδα σωτηρίας στον Αλέξη Τσίπρα. Ωστόσο, αυτό που έγινε είναι ότι άνοιξε η όρεξη για να διεκδικήσουν ακόμη και το μόνο πράγμα που δεν πήραν στο ακέραιο. Το όνομα.

Στην παγκόσμια ιστορία πάντως, η Ελλάδα φέρνει και άλλη μια πρωτοτυπία με τη Συμφωνία των Πρεσπών. Είναι η πρώτη φορά που το ισχυρό κράτος προσπαθεί να κατευνάσει την επιθετικότητα του λιγότερο ισχυρού.Ένα πράγμα όμως είναι σίγουρο. Το άνοιγμα του σκοπιανού ήταν άκαιρο και η Συμφωνία των Πρεσπών ήταν κακή και επιζήμια για την Ελλάδα.

Μαρία Μπάτζιου – Διεθνολόγος