Χάρης Τζίκας: Ο Λαρισαίος που φτιάχνει χάρτες όπως στο… Μεσαίωνα μιλά στο onlarissa.gr

Ο Χάρης Τζίκας, γεννημένος στη Λάρισα το 1954, ζει πλέον και εργάζεται στο χωριό των καλλιτεχνών, στο Μεταξοχώρι Αγιάς. Σχεδιάζει τους χάρτες του με μια μοναδική, στην Ελλάδα, τεχνοτροπία. Η ορειβασία και η αναρρίχηση στην εφηβεία του, οι σπουδές Γεωπονικής και στην Καλών Τεχνών στη Φλωρεντία, οι έρευνές του και τα διαβάσματά του, οι «αλητείες» και οι περιπέτειες, όλα συνθέτουν μια ιδιαίτερη προσωπικότητα: έναν bon viveur ερημίτη.

Τον κάλεσα σε μια κουβέντα θέλοντας να μάθω τι ακριβώς σχεδιάζει και με ποιον τρόπο. Με μια τέτοια προσωπικότητα όμως, δύσκολα περιορίζεσαι σ’ αυτά…

Συνέντευξη στον Λευτέρη Παπαστεργίου

Πως ξεκίνησαν όλα;

Πραγματοποιώ 35 χρόνια έρευνα στην Κάρλα, τον Όλυμπο, το Πήλιο.

Έρευνα;

Στα λαογραφικά στοιχεία των περιοχών αυτών. Την Μυθολογία και την Αρχαιότητα. Έτσι, ήθελα να αποτυπώσω τη γνώση αυτή με έναν τρόπο, σε μια επιφάνεια, επειδή ο σύγχρονος Έλληνας αρνείται να ανοίξει τα βιβλία για να λάβει τη γνώση. Η λύση λοιπόν που επέλεξα ήταν να δημιουργήσω χάρτες εικαστικούς, αλλά και πληροφοριακούς, σημειώνοντας επάνω τους, τα λαογραφικά, ιστορικά και μυθολογικά στοιχεία.

Ποιο το ιδιαίτερο στοιχείο αυτής σας της τεχνοτροπίας, αν μου επιτρέπεται η έκφραση…

Η τεχνοτροπία αυτή, σωστά το λες, είναι δική μου και μοναδική στην Ελλάδα. Έχει τις ρίζες της στις γκραβούρες, στους χάρτες των περιηγητών του Μεσαίωνα, με στοιχεία από τον Μποστ και το Θεόφιλο… Είναι με λίγα λόγια, μια σχεδιαστική γκραβούρα σε συνδυασμό με ακουαρέλα.

Ποια η δυσκολία της;

Σχεδιάζω με μεγεθυντικό φακό. Αν γίνει το παραμικρό λάθος, σε όποιο στάδιο του έργου, το έργο πετιέται. Δεν μπορεί να σβηστεί. Δεν μπορεί να γίνει καμία διόρθωση.

Μου ακούγεται πολύ ψυχοφθόρο…

Φυσικά! Υπάρχουν έργα που φτάνουν στο σημείο να ολοκληρωθούν και τα αφήνω για μέρες επειδή φοβάμαι να αναμετρηθώ μαζί τους.

Πως ξεκινάτε τα έργα σου;

Αφού επισκεφτώ μια περιοχή, και μαζέψω τα στοιχεία που χρειάζομαι, περπατάω να τη δω από ψηλά. Μελετώ την ιστορία της, μιλάω με τους ηλικιωμένους κατοίκους για να μάθω τις ιστορίες του τόπου αυτού, και μετά αρχίζω και αισθάνομαι το ανάγλυφο, προσπαθώντας να αποφασίσω από ποια οπτική γωνία θα το αποτυπώσω κοιτάζοντάς το από ψηλά.

Θα μου μιλήσετε για τους «Δρόμους του νερού», την τελευταία σας έκθεση έργων;

Ξεκίνησα μια έρευνα πριν πολύ καιρό για να μάθω τι είναι το νερό. Ξέρεις, ο περισσότερος κόσμος αγνοεί τη σημασία του νερού. Επιπλέον, το νερό πρωταγωνιστεί στον Θεσσαλικό κάμπο. Είναι ο Πηνειός, η λίμνη Κάρλα, το Δέλτα του Πηνειού και όλα αυτά παντρεύονται στο Αιγαίο.

Με τη βοήθεια λοιπόν της επιμελήτριας της έκθεσης, της σχεδιάστριας και σπουδαίας καλλιτέχνιδος Ρούλας Αντωνοπούλου, εργάστηκα στον χώρο μου, στο Μεταξοχώρι Αγιάς και ετοίμασα τους χάρτες μου.

Τι είναι το νερό; Τι ανακαλύψατε στην έρευνά σας;

Κατ’ αρχήν το νερό έχει μνήμη. Στα τέσσερα δισεκατομμύρια χρόνια, το νερό, απ’ όπου περνάει μαζεύει μνήμη και τη διατηρεί μέσα του. Αν μάθουμε τη λειτουργία του νερού, θα μάθουμε όλη την ιστορία του πλανήτη.

Πότε είστε ικανοποιημένος;

Όταν βλέπω πως τα έργα μιλάνε στην ψυχή του κόσμου.

Τα σχέδια σας;

Θέλω να γράψω για την ιστορία της χαρτογραφίας από την αρχαιότητα μέχρι τον Μεσαίωνα.

Γιατί αυτό;

Η γνώση της ιστορίας είναι απαραίτητη. Μόνο έτσι ο πολίτης δεν είναι ευάλωτος σε ψέματα και παγίδες.

Σήμερα είναι;

Φυσικά. Αυτός είναι και ο στόχος του συστήματος. Με κατευθυνόμενη γνώση τελικά τον κατευθύνουν. Κάπως έτσι έκαναν τον άνθρωπο συμμέτοχο στο έγκλημα.

Χωρίς την ατομική ευθύνη, αν κάποιος δεχτεί τα όσα λέτε;

Η ατομική ευθύνη έπεται. Μας κάνανε αμέτοχους της πολιτικής. Κάπως έτσι η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε αποικία. Ποτέ δεν είμασταν ελεύθερο κράτος.

Η επιστήμη;

Η επιστήμη δεν μπορεί να εξηγήσει τα πάντα. Η θρησκεία δεν μπορεί να εξηγήσει τίποτα.

Η ευτυχία;

Το μερίδιο ευτυχίας του καθενός είναι πως είναι ζωντανός

Ο έρωτας;

Τίποτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς αυτόν. Δεν υπάρχει ζωή χωρίς έρωτα. Διάβασε τον Ησίοδο. Είναι το έναυσμα για να είσαι ζωντανός.

Είστε στο Facebook;

Όχι. Δεν θέλω καμία σχέση. Σε λίγο καιρό θα καταργήσω και το κινητό. Θα αποτραβηχτώ σε ένα πέτρινο καλυβάκι, δίπλα σε ένα ποτάμι, όπου θα έχω μόνο αυτονομία τροφής. Όποιος φίλος θέλει θα μπορεί να έρχεται να με βλέπει. Δεν χρειάζομαι κάτι άλλο. Άλλωστε τα έχω ζήσει όλα στη ζωή μου. Τα έχω κάνει όλα. Έχω βρεθεί στα σπουδαιότερα «σαλόνια» της Ευρώπης, έχω ζήσει επί μήνες και με κλοσάρ.

Και;

Δεν χρειάζεται πολλά ο άνθρωπος. Έχουμε γεμίσει τις ζωές μας με περιττά πράγματα. Το μόνο που χρειάζεται ο άνθρωπος είναι να μάθει και να αναμετρηθεί με τον εαυτό του. Και αυτό θέλει μοναξιά…