Η τουρκική οικονομία ως εθνική απειλή

** Της Μαρίας Μπάτζιου

Είναι γεγονός ότι η Τουρκία έχει πολλά ανοιχτά μέτωπα, τόσο στο εσωτερικό της όσο και στα σύνορά της. Οι συγκρούσεις στην Συρία, η μάχη με τους Κούρδους, οι εσωτερικές διώξεις, η τρομοκρατία και το μεταναστευτικό δημιουργούν ένα εκρηκτικό κοκτέιλ με πολλές εν δυνάμει εθνικές απειλές ως προς την Τουρκία. Ωστόσο η πιο επικίνδυνη εθνική απειλή για την Τουρκία είναι η ίδια η οικονομία της.

Η τουρκική οικονομία διευρύνθηκε με 7,0% το 2017, που τροφοδοτήθηκε από μια σημαντική αύξηση των πιστώσεων, με βασικό οδηγό τις κρατικές εγγυήσεις δανείων και τη δημοσιονομική στήριξη. Η επέκταση των εξαγωγών, την οποία βοήθησε και η αδύναμη λίρα, αποτέλεσε επίσης βασικό παράγοντα.

Σύμφωνα με μη δημοσιευμένα σχέδια, οι δημόσιες τράπεζες θα εισφέρουν κεφάλαια με χαμηλότερα επιτόκια στην αγορά δανεισμού. Ο Ερντογάνυποστηρίζει ότι οι τράπεζες στην Τουρκία επιτυγχάνουντεράστια κέρδη χρεώνοντας υπερβολικά υψηλά επιτόκια δανείων. Επίσης, με σύγχυση, βλέπει τα υψηλά επιτόκια ως την κύρια αιτία διψήφιου πληθωρισμού στην Τουρκία, και όχι το αντίστροφο. Έτσι, σύμφωνα με τη λογική του Ερντογάν, η μείωση των επιτοκίων δανεισμού από τα σημερινά επίπεδα κατά 18-20% θα εξυπηρετούσε δύο σκοπούς: τη στήριξη της οικονομικής ανάπτυξης και τη μείωση του ποσοστού πληθωρισμού. Το αίνιγμα του πληθωρισμού έναντι των επιτοκίων δεν είναι φυσικά τόσο απλό, όπως στις βασικές οικονομικές θεωρίες, γνωστές και ως «Εισαγωγή στην Μακροοικονομική».

Η πρόκληση είναι η τουρκική οικονομία να απομακρυνθεί από την υπερθέρμανση της οικονομίας. Οι πληθωριστικές πιέσεις αυξάνονται και το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διευρύνεται και είναι πιθανό να παραμείνει γύρω στο 5,0% του ΑΕΠ. Η Τουρκία θα μπορούσε να τελειώσει το 2018 υπό δημοσιονομικό άγχος, να εντείνει τις ανησυχίες για το μεγάλο έλλειμμα της και τον αυξανόμενο πληθωρισμό, οι οποίες θα μπορούσαν να έχουν πολιτικές συνέπειες. Η κυβέρνηση ανησυχεί ότι εάν επιβραδύνει την οικονομία με τη σύσφιγξη της νομισματικής πολιτικής, θα βλάψει το κυβερνών κόμμα AKP στις εκλογές για πρόεδρο και μεγάλη εθνική συνέλευση.

Τέτοιου είδους μέτρα τόσο στη δημοσιονομική όσο και στη νομισματική πλευρά προστίθενται ίσως στην πιο λαϊκιστική και οικονομικά επικίνδυνη κίνηση του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) στα 15 χρόνια της κυβέρνησής του.

Η μεταβολή του παγκόσμιου νομισματικού περιβάλλοντος επιταχύνεται ακριβώς όπως η Τουρκία υπερθερμαίνει την οικονομία της εις βάρος της δημοσιονομικής πειθαρχίας και του υψηλότερου πληθωρισμού. Ο Ερντογάν επιδιώκει να πλημμυρίσει την οικονομία με “φθηνά” χρήματα με τρόπους που δεν ταιριάζουν με την οικονομική πραγματικότητα. Είναι σαφές ότι αυτό σημαίνει ότι παίζει ένα επικίνδυνο παιχνίδι με την οικονομική σταθερότητα της Τουρκίας.

** Η Μαρία Μπάτζιου είναι πτυχιούχος του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και διαχειρίστρια της ηλεκτρονικής ενημερωτικής σελίδας solidpress