Είναι η Λάρισα “στατιστικό παράδοξο”;

Του Ανδρέα Γιουρμετάκη

ΕΙΚΟΝΑ πρώτη: Το Μάιο του 2014, λίγο πριν από τις ευρωεκλογές, ο υποψήφιος ευρωβουλευτής με το κόμμα “Ένωση για την Πατρίδα και το Λαό” Παναγιώτης Ψωμιάδης, ζήτησε να κάνουμε μία τηλεοπτική συνέντευξη στην TRT για να προβάλει τις θέσεις του. Ήρθε στη Λάρισα, αρκετά πριν την καθορισμένη ώρα και συναντηθήκαμε σε μία καφετέρια του κέντρου… Ήταν αρχές Μαΐου και η μέρα αυτό που ονομάζουμε “χαρά Θεού”… Ο κεντρικός τομέας της πόλης έσφυζε από ζωή… Στα καφέ δεν έβρισκες καρέκλα, όλη η Λάρισα έξω… Απόρησε:  “Ρε φίλε” μου είπε “Τί είναι αυτό το πλήθος που απολαμβάνει ανέμελα τον καφέ του μέρα μεσημέρι; Άνεργοι ή φτωχοί; Έχω πάθει την πλάκα της ζωής μου!.. Πώς να σου πω εγώ τώρα στην εκπομπή που θα κάνουμε σε λίγο, ότι ο κόσμος υποφέρει από την ανεργία και την ανέχεια που έφεραν τα μνημόνια;”

Ήταν η εποχή, που το αφήγημα των επιπτώσεων της κρίσεως δεν επιδέχονταν αμφισβητήσεις… Ήταν η εποχή που “οι αυτοκτονίες συνδέονταν μόνο με την ανέχεια”… Που “ο κόσμος αναζητούσε τροφή στα σκουπίδια”… Και που “τα παιδιά λιποθυμούσαν στα σχολεία γιατί δεν είχαν χρήματα για να αγοράσουν κουλούρι”…

ΕΙΚΟΝΑ δεύτερη: Προ έτους, ήρθε στη Λάρισα πολυμελής αντιπροσωπεία “αδελφής πόλεως” από την κεντρική Ευρώπη… Ήταν μία συνηθισμένη μέρα, μια Τετάρτη ας πούμε, πλην όμως τόσο ηλιόλουστη που η εξωστρέφεια των Λαρσιαίων είχε και πάλι “χτυπήσει ταβάνι”… Στις πλατείες της Λάρισας το αδιαχώρητο: Χαρούμενες παρέες, με ό,τι πιο ντιζαϊνάτο σε γυαλί και ντύσιμο και στο τραπέζι απλωμένα όλα τα iphone της τελευταίας γενιάς… Οι ξένοι είδαν την πολυκοσμία και υπέθεσαν πως κάτι ξεχωριστό συμβαίνει: “Πόσες ημέρες διαρκεί αυτή η γιορτή;” ρώτησαν τον αντιδήμαρχο που τους συνόδευε!.. Τους ήταν αδιανόητο να δεχθούν ότι αυτή είναι η καθημερινότητα μιας πόλεως στο μέσον της μεγαλύτερης οικονομικής κρίσης που πέρασε η χώρα…

ΕΙΚΟΝΑ τρίτη: Χθες, Μεγάλη Παρασκευή, για να βρεις θέση για καφέ (το πρωί), τσίπουρο (το μεσημέρι) και ξανά τσίπουρο (το βράδυ) έπρεπε να “βάλεις μέσον” τουλάχιστον υφυπουργό, γιατί με απλό βουλευτή δεν είχες καμία τύχη!.. “Κανονικά, η Μεγάλη Παρασκευή έπρεπε να διαρκεί 48 ώρες” μου είπε γελώντας, ο ιδιοκτήτης του εστιατορίου στο κέντρο της πόλης, που αδυνατούσε να με εξυπηρετήσει… Είχε κλείσει την κουζίνα στις 6 το απόγευμα – γεμάτο εντωμεταξύ το μαγαζί – για να προετοιμαστεί για το βράδυ… “Κάτσε μαζί μας” μου πρότειναν οι θαμώνες μιας παρέας με κάμποσα πιάτα και ποτήρια απλωμένα μπροστά τους, εν πλήρη ευθυμία: “Εμείς ήρθαμε εδώ το μεσημέρι και θα συνεχίσουμε ως το βράδυ οι άντρες, οι γυναίκες και τα παιδιά θα πεταχτούν στο ενδιάμεσο στον Επιτάφιο και θα ξαναγυρίσουν…”

ΛΟΓΙΚΟ να συμβαίνουν Μεγάλη Παρασκευή όλα αυτά… Πολλοί οι εκδρομείς, οι παλιννοστήσαντες, αργία, γιορτή, ο κόσμος το χαίρεται καθώς έχει μόλις εισβάλει συν τοις άλλοις, η άνοιξη… Αλλά, φευ, δε συμβαίνουν μόνον Μεγάλη Παρασκευή… Είναι σχεδόν καθημερινότητα… Το Σάββατο του Λαζάρου, ο ΛΕΠΑ τραγούδησε σε ένα κατάμεστο από κόσμο “Χίλια Χείλια” με τιμή φιάλης 120 ευρώ… Το πρόγραμμα τελείωσε στις 6 το πρωί και μ’ ένα μπουκάλι δεν την έβγαζες, αν λάβεις υπόψη σου ότι το πρόγραμμα ξεκίνησε λίγο μετά τα μεσάνυχτα… Ανάμεσα στους θαμώνες, οι δεκάδες μαθητές ενός σχολείου, πενταήμερη προφανώς… Ενός από τα σχολεία ίσως, που οι μαθητές του κάποτε “λιποθυμούσαν γιατί δεν είχαν να πάρουν κουλούρι στο διάλειμμα”… Μία εβδομάδα πριν έρθει ο ΛΕΠΑ στη Λάρισα, ήταν ο Ευκλείδης Τσακαλώτος εδώ και στο πλαίσιο των συναντήσεών του, αποδέχθηκε αίτημα του προέδρου των ιδιοκτητών σχολικών κυλικείων να εξαιρεθούν από το νόμο που επιβάλει την τοποθέτηση pos και στα κυλικεία… Θαύμα!!! Οκτώ χρόνια μετά την εκδήλωση της κρίσεως, οι εγκέφαλοι του υπουργείου Οικονομικών φαντάστηκαν ότι οι πιτσιρικάδες του δημοτικού σχολείου, όχι απλώς έχουν πλέον χρήματα για κουλούρι, αλλά προτίθενται να προβαίνουν στην αγορά του με γκλαμουριά, τείνοντας υπερήφανοι στον κυλικειάρχη μία golden visa ή μια american express!..

ΔΕΝ ξέρω αν είναι τοπικό φαινόμενο, “φαινόμενο Λαρίσης” όπως το χαρακτηρίζει κάποιος φίλος μου (ένα φαινόμενο δηλαδή, που μπορεί να οφείλεται στον πλούσιο κάμπο και στο αγροτικό εισόδημα, στο μεγάλο πλήθος των συνταξιούχων του ευρύτερου δημόσιου τομέα και τα μεγάλα εφάπαξ και στα υψηλά ποσοστά αντιπαροχής που συσσώρευσαν εισοδήματα τις προηγούμενες δεκαετίες), πάντως η Λάρισα δεν σου δίνει την εικόνα πόλης που οι άνθρωποι δεν ευημερούν… Και προφανώς, για να ευημερούν οι άνθρωποι, ευημερούν και οι αριθμοί, δεν γίνεται διαφορετικά… Αυτή είναι η μεγάλη εικόνα, η μικρή είναι το καθόλου προφανώς ευκαταφρόνητο ποσοστό των πολιτών που ζουν στο όριο ή κάτω από το όριο της φτώχειας, αλλά δεν είναι αυτό που διαμορφώνει την εικόνα της πόλης… Ο τοπικός τύπος άλλωστε, μέσω σχολίων “αυτοσαρκασμού” το έχει αποδεχθεί: “Ψώνισαν καφέ την Κυριακή οι Λαρισαίοι”… Τουτέστιν, βγήκαν στην αγορά την περασμένη Κυριακή που ήταν ανοιχτά τα καταστήματα, αλλά γέμισαν (ως συνήθως) μόνο τις καφετέριες και όχι τα εμπορικά καταστήματα… Πειστική η εικόνα, πλην όμως συνήθως άποψη για την κίνηση στην αγορά, δίνει μόνον η διοίκηση του Εμπορικού Συλλόγου… Αν μιλούσε και ο διευθυντής του Zarra που τη Μεγάλη Παρασκευή συναγωνίστηκε σε… “προσκύνημα” τον Άγιο Αχίλλιο, το συμπέρασμα μπορεί να ήταν διαφορετικό…

ΤΙ συμβαίνει λοιπόν; Βγήκαμε από την κρίση χωρίς να το καταλάβουμε ή μήπως ο ιστορικός του μέλλοντος θα είναι εκείνος που τελικά θα αποτυπώσει αντικειμενικά τί πραγματικά συνέβη στην Ελληνική κοινωνία τη δεκαετία της κρίσης; Συνιστά η Λάρισα “στατιστικό  παράδοξο”; Κι αν ναι, τί ακριβώς ήταν οι κραυγές για τα παιδιά που κι εδώ λιποθυμούσαν γιατί δεν είχαν χρήματα για το κουλούρι τους; Η πρώτη μήπως, απόπειρα των fake news να θεμελιώσουν μία νέα πραγματικότητα; Είμαστε “κατά φαντασίαν δυστυχείς”; Αν την ερώτηση τη διατυπώσεις σε έναν άνθρωπο που μόλις επέστρεψε από την κεντρική Ευρώπη και βλέπει καθημερινά αυτή την ανθρωποπλημμύρα στο κέντρο να απολαμβάνει τον καφέ της, η απάντηση του θα είναι θετική…

ΟΚΤΩ ολόκληρα χρόνια μετά την εκδήλωση της κρίσης κι ενώ νέες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις προστέθηκαν από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ στις παλιές της κυβέρνησης Ν.Δ. – ΠΑΣΟΚ κι ενώ επιδόματα (θέρμανσης, πολυτεκνικά κλπ) κόπηκαν περαιτέρω κι ενώ οι κατασχέσεις χρημάτων και οι πλειστηριασμοί σπιτιών πολλαπλασιάστηκαν κι ενώ η ανεργία εξακολουθεί να είναι στα ύψη, αγανακτισμένοι δεν υπάρχουν πια!.. Ο εμβληματικότερος εξ’ αυτών, ο ακτιβιστής που τη διετία ’12 – ’14 σήκωνε τις μπάρες στα διόδια και καθοδηγούσε τους συντρόφους του να επιτίθενται στους επισήμους στην παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου και της 25ης Μαρτίου, το μεσημέρι της Μεγάλης Παρασκευής απολάμβανε βόλτα με το ποδήλατό του στον πεζόδρομο της Βενιζέλου με casual αμφίεση, ήρεμος προφανώς, που ο τομέας της δημόσιας υγείας – του οποίου προΐσταται από το 2014 – δεν παρουσιάζει κενά, μετά τις γενναιόδωρες χορηγίες του ιδρύματος του ταξικού αντιπάλου Σταύρου Νιάρχου…

ΜΙΑ χώρα χωρίς αγανακτισμένους λοιπόν, τί είναι; Μια “Δανία του νότου”, που θα έλεγε κι ο Γιώργος Παπανδρέου; Ή μια χώρα που αφού ξεθύμανε, συνεχίζει από εκεί που σταμάτησε πριν “βγει απ’ τα ρούχα της”; Δια της εις άτοπον απαγωγής πάντως, μια χώρα χωρίς πλέον αγανακτισμένους, δε μπορεί παρά να είναι μια ευτυχής χώρα. Παράδοξο; Αυτό κι αν είναι…