Το δίλημμα του Εθνικού Διχασμού είναι ξανά εδώ

Του Νίκου Ράπτη

Από το 1830, η Ελλάδα συμπαρατάσσεται με τις λεγόμενες «Θαλάσσιες Δυνάμεις», την Αγγλία και τις ΗΠΑ. Αυτό επιτάσσει η στρατηγική της θέση, απέναντι από το Σουέζ. Ακόμα και σήμερα, το 8% του παγκοσμίου εμπορίου γίνεται διαμέσου της διώρυγας. Αυτή η συμπαράταξη αποτελεί «ένα το κρατούμενο» για κάθε Έλληνα πολιτικό με προοπτική εξουσίας.

Όσοι την αμφισβήτησαν έμπρακτα (ο Όθωνας στον Κριμαϊκό Πόλεμο, ο Κωνσταντίνος Α’ στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι κομμουνιστές στον Ψυχρό Πόλεμο) γνώρισαν την πολιτική συντριβή. Εντωμεταξύ, η επιλογή της Ελλάδας να συμπαραταχθεί με τις Θαλάσσιες Δυνάμεις δημιούργησε παράπλευρα δεδομένα: στο πλαίσιο των «πολέμων δι’ αντιπροσώπων» (proxy wars) τα ρωσικά συμφέροντα στην περιοχή εκπροσωπεί πλέον η Βουλγαρία. Οι Έλληνες που θεωρούν εαυτόν ρωσόφιλο, είναι στην πραγματικότητα βουλγαρίζοντες.

Να όμως που, καθώς προχωρά ο 21ος αιώνας, επανεμφανίζεται μια παλιά ρήξη, μεταξύ των Θαλασσίων Δυνάμεων και της κεντρικής Ευρώπης. Το Ηνωμένο Βασίλειο διαρρηγνύει τις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ένωση και ο πρόεδρος Τραμπ υποδεικνύει στους Ευρωπαίους να αποσχιστούν από την γερμανική ηγεμονία. Στην πολιτική, το διεθνές επικυριαρχεί του εθνικού, που με την σειρά του καθορίζει το τοπικό.

Αν εμπεδωθεί η αποστασιοποίηση των Αγγλοσαξόνων από την Ευρώπη, το manual της ελληνικής πολιτικής υποδεικνύει ξεκάθαρα τι πρέπει να κάνουμε: να συμπαραταχθούμε με την Ουάσινγκτον και το Λονδίνο και να εγκαταλείψουμε την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αλλά μερικά πράγματα έχουν αλλάξει:

-Το βασικότερο είναι πως, ακόμα και ενωμένη, η Ευρώπη είναι πια μια μεσαία δύναμη. Από το 25% του παγκόσμιου πληθυσμού το 1900, θα φιλοξενεί μόλις το 4% το 2100. Στην πράξη είναι άοπλη από την δεκαετία του ‘50.

Η Ευρώπη είναι γερασμένη και αδύναμη. Σε είκοσι χρόνια από σήμερα, καμία ευρωπαϊκή χώρα από μόνη της δεν θα ανήκει στο «G7», στις πιο αναπτυγμένες οικονομίες του πλανήτη.

-Επιπλέον, τις επόμενες δεκαετίες η Ευρώπη προετοιμάζεται να υποδεχθεί πολλές δεκάδες εκατομμύρια κλιματικούς και άλλους πρόσφυγες, από την μείζονα Μέση Ανατολή και την υποσαχάρια Αφρική. Αν το κάνει διασπασμένη, η πληθυσμιακή αυτή μεταβολή θα μεταβληθεί σε κόλαση: τα κράτη-μέλη θα υποκύπτουν στον εμφύλιο πόλεμο ή/και τον αυταρχισμό ένα-ένα, σαν ντόμινο. Μόνο ενωμένοι έχουμε πιθανότητες να μην ισοπεδωθούμε.

-Τρίτον, και λόγω των προηγουμένων, η απομάκρυνση των Θαλασσίων Δυνάμεων από την Ευρώπη φαίνεται να σημαίνει πως οι Αγγλοσάξονες συγκατανεύουν στην αύξηση της ρωσικής επιρροής στη Γηραιά Ήπειρο. Αλλά αυτό θα είναι καταστροφικό για την εθνική μας κυριαρχία εντεύθεν των βορείων συνόρων μας.

Με άλλα λόγια, υπάρχει η πιθανότητα τον 21ο αιώνα το εθνικό μας συμφέρον να επιτάσσει να ακολουθήσουμε την πολιτική του Κωνσταντίνου αντί εκείνης του Βενιζέλου. Να επιλέξουμε το Βερολίνο αντί του Λονδίνου. Να κάνουμε, για πρώτη φορά από την δεκαετία του 1830, μια «κοπερνίκεια επανάσταση» στην εξωτερική μας πολιτική. Αλλά ποιος Έλληνας πολιτικός θα τολμήσει να παιανίσει υπέρ μιας τόσο ρηξικέλευθης και ριψοκίνδυνης επιλογής -και ποιος θα τον ακολουθήσει;

• Ο Νίκος Ράπτης είναι εκπαιδευτικός