Δε θέλουμε μεσάζοντες… γίνεται;

Είναι κοινή πεποίθηση πως για να πέσουν οι τιμές κάποιων προϊόντων και ιδιαίτερα των αγροτικών προϊόντων στην αγορά, πρέπει να παρακαμφθούν οι μεσάζοντες.

Κατά καιρούς είδαμε να συμβαίνουν διάφορες τέτοιες ενέργειες οι οποίες όμως τελικά δεν είχαν και την αναμενόμενη συνέχεια, παρά την αρχική τους επιτυχία.

Γιατί, τελικά, είναι τόσο δύσκολο να παρακαμφθούν οι μεσάζοντες;

Υπάρχουν πολλές απαντήσεις, όμως οι κυριότερες αιτίες κατά τη γνώμη μου είναι οι παρακάτω:

1. Αδυναμία διάθεσης των προϊόντων του. Ο παραγωγός δεν μπορεί να διαθέσει από μόνος του τις ποσότητες που παράγει στην αγορά. Για παράδειγμα αν πουλούσε ένας παραγωγός, σήμερα, απευθείας τα φρούτα του στην αγορά θα εισέπραττε σίγουρα περισσότερα χρήματα ανά κιλό σε σχέση με αυτά που παίρνει όταν παραδίδει αυτά σε κάποιον χονδρέμπορο. Πόσα όμως μπορεί να πουλήσει μόνος; Και πόσες-εργατοώρες θα χρειαστούν για να πουληθούν όλες αυτές οι ποσότητες; (εξαιρούνται οι μικροί παραγωγοί). Οπότε η άμεση πώληση μεγάλων ποσοτήτων προϊόντος απευθείας στον καταναλωτή είναι ο πρώτος σοβαρός λόγος που υπάρχουν οι μεσάζοντες.

2. Αδυναμία κάλυψης αναγκών υπεραγορών. Από την άλλη αν ο Χ παραγωγός προσπαθήσει να έρθει από μόνος του σε συμφωνία με μια μεγάλη αγορά (όπως τα Super Markets), η προσπάθεια του αυτή θα πέσει στο κενό επειδή θα αδυνατεί να καλύψει τις ποσότητες που απαιτεί μια τέτοια αγορά.

Μία κίνηση που μπορεί να δώσει λύση στα παραπάνω προβλήματα είναι η δημιουργία ομάδων παραγωγών ή συνεταιρισμών με σκοπό την κοινή διαχείριση προϊόντων. Πάντως οι ομάδες παραγωγών είναι μόδα της εποχής αλλά δύσκολα συστήνονται και προχωρούν με επιχειρηματικά κριτήρια.

1. Έλλειψη ρευστότητας. Εκτός των παραπάνω θα μπορούσαν να γίνουν πράξεις με μικρότερες συναλλαγές. Π.χ. πώληση ζωοτροφών σε κτηνοτρόφους (και η αλήθεια είναι πως τέτοιες γίνονται…). Στις περισσότερες περιπτώσεις δεν μπορούν να γίνουν τέτοιες πράξεις γιατί ο πωλητής θέλει άμεσα τα χρήματα του και ο αγοραστής δεν τα έχει. Εκεί έρχεται ο μεσίτης και καλύπτει το κενό ρευστότητας δίνοντας πίστωση στον τελικό αγοραστή αποκομίζοντας φυσικά τα ανάλογα οφέλη.

2. Έλλειψη εκπαίδευσης και γνώσης της αγοράς. Δεν είναι λίγοι οι παραγωγοί που το μορφωτικό τους επίπεδο δεν τους επιτρέπει να αναζητήσουν και να έρθουν σε επαφή με νέες αγορές. Σε αντίθεση με τους μεσίτες που είναι συνήθως άριστοι γνώστες της αγοράς (πολλές φορές λόγω εμπειρίας και όχι κατ’ ανάγκη λόγω μορφωτικού επιπέδου) και έχουν τον τρόπο να διαθέσουν τα προϊόντα που θα έλθουν στην κατοχή τους. Πάντως, ευτυχώς, αυτό είναι κάτι που στις μέρες μας αλλάζει, έστω και με αργούς ρυθμούς. Οι νέοι αγρότες και γενικότερα οι άνθρωποι που τελευταία ασχολούνται με το αγροτικό επάγγελμα είναι περισσότερο μορφωμένοι, καταρτισμένοι και φαίνεται πως αναζητούν νέους τρόπους παραγωγής, νέες αγορές και γενικότερα νέους “δρόμους”.

3. Μη ύπαρξη κατάλληλων χώρων. Δεν υπάρχουν κατάλληλα διαμορφωμένοι χώροι (π.χ. farmers market) πλην των απαρχαιωμένων λαϊκών αγορών, όπου οι παραγωγοί από μόνοι τους να μπορούν να διαθέτουν τα προϊόντα τους.

4. Και άλλα…

Πιστεύω πως θέλουμε πολύ δρόμο ακόμα για να φτάσουμε σε ένα επίπεδο που οι παραγωγοί θα μπορούν να διαθέτουν το μεγαλύτερο ποσοστό των προϊόντων τους απευθείας στους καταναλωτές, όσο και αν προσωπικά θέλω να συμβεί το τελευταίο το συντομότερο δυνατό…

Περουλάκης Γιάννης – Γεωπόνος, MBA – Μελετητής