Το μοντέλο συνεργασίας στον Δήμο Λαρισαίων: Μια νικηφόρα πρόταση – εμπειρία για συζήτηση

Σήμερα, με απόσταση από τις αυτοδιοικητικές εκλογές, μπορούμε να δούμε καθαρότερα την βασανιστική προσπάθεια που προηγήθηκε των δημοτικών εκλογών και κυοφόρησε τη Συμπαράταξη, νικήτρια των εκλογών στο Δήμο Λάρισας με επικεφαλής τον Απόστολο Καλογιάννη.

Συμπαράταξη ονομάστηκε η συνεργασία της Ενωτικής Πρωτοβουλίας, κίνησης την οποία στήριζε ο ΣΥΡΙΖΑ, της Λαρισαίων Πόλις (αυτοδιοικητικής κίνησης στην οποία παρέμειναν κυρίως πασοκογενείς, αποστασιοποιημένοι όμως από την πολιτική του επίσημου ΠΑΣΟΚ) και της Πράσινης Πόλης, κίνησης των Οικολόγων Πράσινων, που στη συνέχεια πλαισιώθηκε από ανένταχτους δημοκρατικούς πολίτες και είχε – με απόλυτο σεβασμό στην αυτονομία της- τη στήριξη των τοπικών Νομαρχιακών Επιτροπών του ΣΥΡΙΖΑ, των Ο.Π. και της ΔΗΜ.ΑΡ.

Οι συντονιστικές επιτροπές των τριών κινήσεων διακατέχονταν από την κοινή διάθεση για ανατροπή στον Δήμο Λαρισαίων. Αυτή η διάθεση αντανακλούσε, άλλωστε, τη συνειδητοποίηση της ανάγκης της πλειοψηφίας του λαρισαϊκού λαού να τεθεί τέρμα σε καθεστωτικές αντιλήψεις για την αυτοδιοίκηση χωρίς τη συμμετοχή του λαού και στον δημαρχοκεντρικό χαρακτήρα της διοίκησης. Η ανάγκη ανατροπής και προσώπων ήταν απόλυτα ώριμη και ήταν φανερό ότι θα επηρέαζε το αποτέλεσμα των εκλογών. Εξέφραζε ακόμη τη διαφωνία όλων στη στήριξη που παρείχε η Δ.Α. Τζανακούλη στη μνημονιακή πολιτική των τελευταίων χρόνων με τις καταστροφικές πολιτικές σε βάρος και των λαϊκών τάξεων και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Αυτή ακριβώς η στάση απέναντι στην ασκούμενη μνημονιακή συγκυβερνητική πολιτική συμφωνήθηκε να αποτελέσει τη διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στον πόλο της ανατροπής που εξέφραζε η Συμπαράταξη και τους άλλους συνδυασμούς.

Αν οι τρεις δυνάμεις ακολουθούσαν αυτόνομη πορεία στις αυτοδιοικητικές εκλογές, είναι πια επιβεβαιωμένο από τα αποτελέσματα του α’ γύρου ότι θα αναπαραγόταν το ίδιο μοντέλο με νέο πρόσωπο της Δεξιάς στη δημαρχία. Ενώ ταυτόχρονα θα ενισχυόταν και νεοφιλελεύθερη προσωπικότητα, με υπουργική εμπειρία, από τον χώρο του κυβερνητικού ΠΑΣΟΚ, λύση που προέκρινε το επίσημο ΠΑΣΟΚ, παρ’ ότι η Ν.Ε. της Λάρισας δεν πήρε δημόσια καμία θέση. Βλέποντας με διορατικό τρόπο τις εξελίξεις που ακολουθούσαν, ενεργήσαμε πολιτικά και συμπαραταχθήκαμε για να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά και με όρους νίκης το πρόβλημα της ανατροπής στον Δήμο Λαρισαίων.

Η προσέγγιση των τριών κινήσεων κατέδειξε ως επαρκή κοινό τόπο την αντίθεση με τις ασκούμενες μνημονιακές συγκυβερνητικές επιλογές, που αποτυπώθηκε στην τρισέλιδη κοινή διακήρυξη, που συμπυκνωνόταν στη φράση «Για την υπεράσπιση και την επαναθεμελίωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης». Πρόθεσή μας είναι να καταθέσουμε την εμπειρία, από την πλευρά της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, η οποία τα τελευταία 8 έτη συλλειτουργούσε μαζί με πολλούς ανένταχτους πολίτες στο πλαίσιο της Ενωτικής Πρωτοβουλίας.

Ενδιαφερόμαστε να δημιουργήσουμε το εν δυνάμει ριζοσπαστικό αντίβαρο στις μνημονιακές πολιτικές με τη συμμετοχή μας στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Όλοι αντιλαμβανόμασταν κάθε μέρα και περισσότερο ότι συμμετέχουμε στη δημιουργία του πόλου της ανατροπής στην Τ.Α. και όχι μόνο σ’ αυτήν… Η συμφωνία η οποία επιτεύχθηκε με το σημαντικό κείμενο της ιδρυτικής διακήρυξης άνοιξε τον δρόμο στην κατοπινή συνεργασία με την οποία συντάχθηκε η Κίνηση Ανένταχτων Πολιτών, άλλες συλλογικότητες πολιτών και προσωπικότητες στη συνέχεια. Στη βάση του κειμένου αυτού ζητήσαμε από τα κόμματα να αυτοπροσδιοριστούν ως προς το εγχείρημα που αποτελούσε τη μόνη λύση για την ανατροπή στον Δήμο, με βάση τους υπαρκτούς αυτοδιοικητικούς συσχετισμούς.

Η πολιτική συγκυρία, με τη ρευστότητα στην εκπροσώπηση (που αργότερα ονομάστηκε διπλές ταυτότητες) και την εκλογική ενίσχυση της Ριζοσπαστικής Αριστεράς, το επέτρεπε. Η ηγεμονία των ιδεών μας βοηθούσε. Μπορούσαμε να γίνουμε πρωταγωνιστές μιας κοινωνικής, πολιτικής αυτοδιοικητικής πλειοψηφίας. Προϋπέθετε, ωστόσο, την πολιτική ωριμότητα όλων και ιδιαίτερα των μελών του ΣΥΡΙΖΑ στο ζήτημα των πολιτικών συμμαχιών για να αρθούν ενστάσεις και διαφωνίες σχετικά με το εύρος των πολιτικών δυνάμεων του μετώπου και το περιεχόμενο, τη βάση επί της οποίας θα μπορούσε να οικοδομηθεί η συμφωνία των συνεργαζόμενων δυνάμεων.

Εμπόδιο αποτελούσαν απόψεις και πολιτικές που είτε συγκρούονταν μετωπικά με την πολιτική της ενότητας και της συνεργασίας , που αποτελεί συστατικό στοιχείο της στρατηγικής της Ριζοσπαστικής Αριστεράς είτε την αναγνώριζαν στα λόγια, αλλά στην πράξη έθεταν όρους και προϋποθέσεις που την καθιστούσαν ανέφικτη. Έτσι:

Α. Προβαλλόταν η θέση της αυτόνομης καθόδου του ΣΥΡΙΖΑ στις αυτοδιοικητικές εκλογές με επικεφαλής κάποια προσωπικότητα κύρους ή με την επιλογή ενός νέου/ας στην ηλικία για την ηγεσία του συνδυασμού. Σύμφωνα με αυτή την άποψη ο μεγάλος πια ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε και μόνος του να στηρίξει αποτελεσματικά και να οδηγήσει έναν τέτοιο συνδυασμό στη νίκη. Η πρόταση της συμπαράταξης που τελικά προκρίθηκε καταγγελλόταν ως λειψή κομματικά και ηττοπαθής. Την άποψη αυτή ενίσχυε και η -επικίνδυνη όπως αποδείχθηκε- αυταπάτη ότι η πολιτική ψήφος του ΣΥΡΙΖΑ τον Ιούνιο του 2012 θα μετατρεπόταν αυτόματα σε αυτοδιοικητική, κι αυτό παρά τα αντίθετα μηνύματα που έρχονταν από παντού. Η αυταπάτη αυτή τροφοδότησε διαφοροποιήσεις και αποστασιοποιήσεις από το εγχείρημα, ενώ δεν έλειπαν ούτε η προώθηση θέσεων ομάδων (όχι των γνωστών τάσεων) που λειτουργούν μέσα στο κόμμα, ούτε προσωπικές φιλοδοξίες που χρησιμοποιούσαν την απολυτοποίηση ενός και μόνου κριτηρίου στις επιλογές υποψηφίων, π.χ. αυτού της ηλικίας.

Β. Υπήρχαν απόψεις που, ενώ συμφωνούσαν θεωρητικά με τη Συμπαράταξη, την προσέγγιζαν με σεχταριστικό τρόπο. Αποζητούσαν συνεργασίες μόνο με πολίτες με ίδιες διαδρομές με τις δικές μας. Στην πράξη, δηλαδή, αρνούνταν το διαφορετικό και απέκλειαν όσους είχαν διαφορετική πολιτική προέλευση. Ο διαφορετικός ρόλος και η αυτονομία των αυτοδιοικητικών κινήσεων από τα κόμματα έδειχναν να έχουν ξεχαστεί. Ο “φόβος του άλλου” εκφραζόταν με το να απορρίπτουν όλους τους πιθανούς συμμάχους και να επιρρίπτουν στον καθένα όλες τις πολιτικές “αμαρτίες”. Εξ ου και η πολιτική κατηγορία που εκτοξεύτηκε εναντίον των συντρόφων εμπνευστών και διαχειριστών του μετώπου ότι θα “πήγαιναν” τον ΣΥΡΙΖΑ στο ΠΑΣΟΚ.

Η δυσανεξία, όμως, στην πολιτική, εκτός των άλλων, παραπέμπει τις προοδευτικές εξελίξεις στο απώτερο μέλλον προς δόξαν του πολιτικού σεχταρισμού και της “καθαρότητας”. Αντικειμενικά οι απόψεις αυτές αποδέχονται την “καθαρή” και ως εκ τούτου έντιμη ήττα, αντί της νίκης με άλλους. Αρκούσαν, σύμφωνα με τις απόψεις αυτές, στην Αριστερά οι υποθήκες για το μέλλον. Στον βαθμό που δεν καταπολεμήθηκαν αυτές οι απόψεις, αφαιρέθηκαν δυνατότητες για μεγαλύτερη νίκη.

Τα εμπόδια και οι δυσκολίες του εγχειρήματος που προαναφέραμε ξεπεράστηκαν με πολλή δημοκρατία. Συζητήσεις επί συζητήσεων στα όργανα του κόμματος, στις συνελεύσεις της κομματικής οργάνωσης του Δήμου Λαρισαίων και στις συνεδριάσεις της συντονιστικής επιτροπής και τις ολομέλειες της Ενωτικής Πρωτοβουλίας. Ο δημοκρατικός “οργασμός” διήρκεσε εννιά μήνες. Με τη δημοκρατική φυσικά ενημέρωση των μελών του ΣΥΡΙΖΑ και της Ενωτικής Πρωτοβουλίας ξεπεράστηκαν “εν τοις πράγμασι” οι ενστάσεις.

Αποφασιστική ήταν η στάση της βάσης (Ενωτικής και ΣΥΡΙΖΑ) υπέρ του εγχειρήματος σ’ όλες τις φάσεις του, με ψηφοφορίες που ξεπερνούσαν το 90%. Οι εκπρόσωποι του κέντρου του κόμματος (Τμήμα Αυτοδιοίκησης και Οργανωτικό Γραφείο) ήταν ή απόντες ή παρεξηγήσιμα επιφυλακτικοί απέναντι στο εγχείρημα. Τώρα πια είναι επιβεβαιωμένο ότι το κέντρο δεν ήταν σωστά και ολόπλευρα πληροφορημένο για το εγχείρημά μας στον μεγαλύτερο επαρχιακό Δήμο, που βάσιμα διεκδικούσε σχήμα που στήριζε και ο ΣΥΡΙΖΑ.

Αξιολογώντας συνολικά την προσπάθεια, δεν μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι εκπονήθηκε το τέλειο σχέδιο που υλοποιήθηκε στην εντέλεια, με προαποφασισμένους ρόλους και απαρέγκλιτη στοχοπροσήλωση. Η πάλη είχε αδυναμίες, απογοητεύσεις ικανών στελεχών και γκρίνια ατελείωτη. Από όλα αυτά, όμως, απαλλάσσεται όποιος δεν αγωνίζεται. Το σημαντικό, ωστόσο, είναι ότι χαρτογραφήθηκε νικηφόρα ένας δρόμος που θα κληθούμε να ξαναδιαβούμε.

Κορυφαίες στιγμές του εγχειρήματος αποτέλεσαν η σύνταξη και η ψήφιση της διακήρυξης ενός ριζοσπαστικού κειμένου – οδηγού για τη σύνταξη του προγράμματος της Συμπαράταξης και η ανάδειξη του επικεφαλής από ευρύτατο εκλεκτορικό σώμα 320 πολιτών της Λάρισας, τα ονόματα των οποίων δημοσιεύθηκαν. Το 1/3 του σώματος αυτού αποτελούσαν ανένταχτοι πολίτες κοινής αποδοχής. Και οι δύο υποψήφιοι για επικεφαλής της Συμπαράταξης πληρούσαν τις προϋποθέσεις να ηγηθούν του συνδυασμού. Είχαν αναγνωρισιμότητα, γνώση και εμπειρία του χώρου της Τ.Α. και ιδιαίτερα του Δήμου κ.λπ. Επιλέχθηκε ο Απόστολος Καλογιάννης, επικεφαλής της Ενωτικής Πρωτοβουλίας, παράταξης που στήριξε ο ΣΥΡΙΖΑ το 2006 και το 2010. Στην πρόκρισή του σίγουρα βάρυνε και το στοιχείο της πολιτικής προέλευσης, επειδή θα ενίσχυε την κοινωνική δυναμική του συνδυασμού στη συγκυρία ανόδου της Αριστεράς έναντι του συνυποψηφίου του.

Σημαντικός παράγοντας που διευκόλυνε την προσέγγιση και τελικά τη συνεργασία ήταν η αναγνώριση από την πλευρά μας της ιδιαίτερης πολιτικής οντότητας των συμμαχικών σχημάτων. Οι σύντροφοι που ήταν χρεωμένοι με τη δημοτική δουλειά, ούτε μια στιγμή δεν αντιμετώπισαν τους συμμάχους ως μεμονωμένες προσωπικότητες, ούτε μια στιγμή δεν ερωτοτρόπησαν με την άποψη, που ήταν υπαρκτή: Να επιδιώξουμε να αποσπάσουμε κάποιες υποψηφιότητες που θα ενσωματώνονταν στο ψηφοδέλτιο της Ενωτικής Πρωτοβουλίας.

Πολλοί ήταν οι λόγοι που εξηγούν τη δυναμική που απέκτησε η Συμπαράταξη. Το τελικό αποτέλεσμα του δεύτερου γύρου και η νίκη με διαφορά 10 μονάδων επί τοις% από το δεύτερο την πιστοποιούν. Ενδεικτικά αναφέρουμε:

Α. Πιστέψαμε ότι εμείς δεν είμαστε για να καταγράφουμε, αλλά για να δημιουργούμε τις εξελίξεις. Και αυτό γίνεται μόνο όταν παράγουμε λύσεις που προσφέρουν χειροπιαστά και πρακτικά τη δυνατότητα για ένα νικηφόρο πολιτικό αποτέλεσμα.

Β. Το συναινετικό κλίμα που αναπτύχθηκε από τις πρώτες συζητήσεις πριν από τη συμφωνία των τριών αυτοδιοικητικών κινήσεων. Αυτό αντικαθρέφτιζε τις πολιτικές και αξιακές συμπτώσεις, κυρίαρχες έναντι των διαφορετικών θεωρήσεων. Το συναινετικό κλίμα εξελίχθηκε στην πορεία σε συναγωνιστικό, στα πλαίσια της ενιαίας εκλογικής επιτροπής με τη στάση αρχών όλων των μελών και ιδιαίτερα των στελεχών του κόμματος στην επιτροπή. Αρχές όπως ο σεβασμός στις ιδιαίτερες απόψεις του άλλου και η καθημερινή – κοπιαστική μέριμνα να προωθηθεί η ενότητα μέσα από τη διαφορετικότητα, η ανιδιοτελής προσφορά υιοθετήθηκαν εξ αρχής και μπόλιασαν με έμπνευση και διάθεση για δουλειά και δράση από κοινού το μεγαλύτερο μέρος ενός σχήματος το οποίο υπό άλλες συνθήκες (ανταγωνισμού και ιδιοτέλειας) θα μπορούσε να οδηγήσει τη συμπαράταξη σε Βαβέλ.

Οι αστοχίες και τα λάθη αντιμετωπίστηκαν με καλή διάθεση και σύνεση, χωρίς να διαταράξουν το καλό κλίμα. Μπορεί να βεβαιωθεί από όσους συμμετείχαμε στο εγχείρημα ότι οι διαδικασίες αυτές αποτέλεσαν ένα μεγάλο σχολείο πρόσληψης πολιτικών εμπειριών και ωρίμανσης των μελών του ΣΥΡΙΖΑ. Τα μέλη του κόμματος μυήθηκαν στην ανοχή του διαφορετικού, αποβάλλοντας δυσανεξίες και χρόνιες αγκυλώσεις. Διδάχθηκαν την άμιλλα. Διδάχτηκαν πολλά για την αναγνώριση και την έμπρακτη κατάκτηση της πολιτικής ηγεμονίας μέσα σ’ ένα ανοικτό, πλειοψηφικό, ριζοσπαστικό, συμμαχικό μέτωπο ανατροπής. Μήπως αυτό ακριβώς δεν είναι αυτό που ζητούν και σήμερα από μας οι εξελίξεις;

Απομένει η νέα δημοτική αρχή από την 1η Σεπτεμβρίου με την ορκωμοσία της να βάλει σε εφαρμογή το σχέδιο που πρότεινε στον λαρισαϊκό λαό. Με συλλογικότητα, υπερασπιζόμενη τα κοινωνικά αγαθά, όπως το νερό, από την αρπακτικότητα των ιδιωτικών συμφερόντων, εκφράζοντας την αλληλεγγύη στους χειμαζόμενους Λαρισαίους πολίτες, εκσυγχρονίζοντας τη διοίκηση του Δήμου και οργανώνοντας σύμφωνα με το δικό της σχέδιο την αντιμετώπιση των προβλημάτων της Λάρισας, καλείται να ανοίξει ένα παράθυρο για τη νέα εποχή ως προς την άσκηση της δημοτικής εξουσίας, αφουγκραζόμενη τις ανάγκες των πολιτών και επιδιώκοντας τη συστράτευσή τους στις ενέργειές της.

Το άρθρο, που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Αυγή» την Τρίτη 16 Σεπτεμβρίου συνυπογράφουν οι Σαΐτης Στέλιος – Μπετσιμέας Γεράσιμος, μέλη Ο.Μ. Λάρισας του ΣΥΡΙΖΑ, Σαρρής Μάνθος, μέλος Γραμματείας Ν.Ε. Λάρισας του ΣΥΡΙΖΑ